Utworzenie rodziny zastępczej (w przeciwieństwie do adopcji inaczej zwanej przysposobieniem) nie powoduje powstania więzi rodzinno-prawnej pomiędzy opiekunami a dzieckiem. Dziecko przyjęte do rodziny nie staje się dzieckiem tej rodziny, nie powstają też obowiązki i uprawnienia alimentacyjne czy dotyczące dziedziczenia (ani opiekunów wobec dziecka ani dziecka wobec opiekunów). Stan cywilny dziecka nie ulega zmianie, dziecko nie przyjmuje nazwiska opiekunów, a rodzina zastępcza nie przejmuje pełni władzy rodzicielskiej nad dzieckiem. Rodzice zastępczy są jedynie opiekunami dla dziecka, którzy winni zapewniać optymalne warunki dla rozwoju psychofizycznego dziecka.
Rodzina zastępcza podlega kontroli ze
strony państwa.
Co jest
ważne? Nie można podjąć się pełnienia funkcji rodziny zastępczej dla
dziecka, którego przynajmniej jeden z rodziców posiada pełnię władzy
rodzicielskiej.
Formalnie,
pełnienie funkcji rodziny zastępczej ustaje z dniem uzyskania przez dziecko
pełnoletności, chyba że wcześniej powróci do rodziny biologicznej lub zostanie
umieszczone w rodzinie adopcyjnej. Często się zdarza, że rodziny zastępcze
nawiązują z dzieckiem trwałe więzi emocjonalne i wspierają je także w dorosłym życiu. Po
ukończeniu przez dziecko 18 roku życia (lub po ukończeniu nauki) Powiatowe
Centrum Pomocy Rodzinie w Suwałkach wspólnie z rodziną zastępczą przeprowadza
jego usamodzielnienie.
Osoba, która uzyskała pełnoletniość przebywając w pieczy zastępczej może w niej pozostać za zgodą rodziców zastępczych, jednak nie dłużej niż do ukończenia 25 roku życia pod warunkiem, że uczy się w szkole, w zakładzie kształcenia nauczycieli, w uczelni, u pracodawcy w celu przygotowania zawodowego lub posiada orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności i uczy się w celu usamodzielnienia bądź przygotowania zawodowego.
Prawa i obowiązki rodziny zastępczej zgodne z przepisami ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. 2017 r. poz. 697 ze zm.)
Rodzina zastępcza kieruje się:
dobrem dziecka przyjętego do rodziny i poszanowaniem jego praw, w szczególności prawem do:
Obowiązki rodzin zastępczych dotyczą:
Rodzice zastępczy mają w szczególności prawo do:
Pełnoletni wychowanek ma prawo przebywać w rodzinie zastępczej do ukończenia szkoły,
w przypadku, gdy kontynuuje naukę szkolną sprzed uzyskania pełnoletniości. Górna granica wieku podopiecznego wynosi 25 lat.
Po drugie – w sytuacjach:
- rezygnacji rodziny zastępczej ze sprawowanej pieczy,
- zmiany orzeczenia sądu dotyczącego powrotu dziecka do rodziny naturalnej,
- zmiany orzeczenia sądu w związku z umieszczeniem dziecka w innej rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej,
- orzeczenia sądu o przysposobieniu dziecka,
- wydarzeń losowych(choroba, śmierć rodzica zastępczego, śmierć dziecka).